Posted in Էկոլոգիա

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԲՆԱՊԱՀՊԱՆԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

Բնության պահպանության միջազգային միություն

ֆր.՝ Union internationale pour la conservation de la nature

IUCN logo.svg

Բնության պահպանության միջազգային միությունը (ԲՊՄՄ) (անգլ.` International Union for Conservation of Nature, IUCN) միջազգային ոչ առևտրային բնապահպանական կազմակերպություն է, որը զբաղվում է Երկիր մոլորակի կենսաբազմազանության պահպանման խնդիրների լուսաբանմամբ։ Հիմնադրվել է 1948 թվականին։ Նպատակն է աշխարհի բոլոր կազմակերպություններին տրամադրել աջակցություն և օգնություն՝ պահպանելու բնության ամբողջականությունն ու բազմազանությունը, բնական պաշարների բանական և էկոլոգիապես կայուն օգտագործման ապահովումը։ Հիմնական գործունեության ոլորտներն են բնապահպանական մոնիթորինգի իրականացումը, բնության պահպանության պահանջների, գործողությունների ծրագրերի մշակման, բնապահպանական ոչ կառավարական կազմակերպություններին աջակցությունը, տեղեկատվության տարածումը, խորհրդատվության տրամադրումը և այլն։ Գլխավորում է Միջազգային Կարմիր և Կանաչ գրքերի կազմման ու հրատարակման աշխատանքները։ Անց է կացնում կոնգրեսներ, որոնք տեղի են ունենում տարբեր երկրներում, կազմում է բնատեսակների ցանկեր, որոնք պահպանման կարիք ունեն։ Կազմակերպությունն ունի ՄԱԿ-ի գլխավոր ասամբլեայի դիտողի կարգավիճակ։

Համաշխարհային օդերևութաբանական կազմակերպություն

Flag of the World Meteorological Organization.svg

Նպատակն է օդերևութաբանական դիտարկումների ոլորտում միջազգային համագործակցության համակարգումը, տեղեկատվության արագ փոխանակմանը նպաստելը և վիճակագրական տվյալների հրատարակումը։ Հիմնական գործողությունները իրականացվում են կլիմայի համաշխարհային ծրագրերի կատարման, մթնոլորտի, շրջակա միջավայրի, ջրային պաշարների ուսումնասիրությունների ոլորտներում։

Գրինփիս

Այս կազմակերպության անվանումը գալիս է անգլերենից ՝ կանաչ ՝ կանաչ և խաղաղություն ՝ խաղաղություն: Այն հասարակական կազմակերպություն է, որը հիմնադրվել է Վանկուվեր քաղաքում, Կանադա, 1971 թվականին: Այն իր նպատակն է սահմանում որպես շրջակա միջավայրի պաշտպանություն և համաշխարհային խաղաղություն:

Դա մոլորակի ամենամեծ անկախ բնապահպանական կազմակերպություններից մեկն է. Այն ունի ազգային և միջազգային գրասենյակներ 55 երկրներում և 32 միլիոն դուստր ձեռնարկություններ, որոնք ֆինանսավորում են նրա բոլոր գործունեությունները, ինչպես նաև արվեստագետներ և մտավորականներ, ովքեր հանգանակություն են կատարում որպես նվիրատվություն: Նրա կենտրոնակայանը գտնվում է Նիդեռլանդների Ամստերդամ քաղաքում:

Greenpeace- ը հանրային միջամտություններ և բողոքներ է հայտարարել հանուն շրջակա միջավայրի պահպանության, Արկտիկայի պահպանման, կենսաբազմազանության պաշտպանության, տրանսգենային սննդի օգտագործման և միջուկային զենքի օգտագործման դեմ:

Բացի այդ, այն պայքարում է ջերմոցային գազերի (ԳԳ) արտանետումների կրճատման համար, որոնք մոլորակի գլոբալ տաքացում են առաջացնում:

Հետաքրքիր է նշել, որ Greenpeace International- ը մի քանի նավ ունի, որոնք օգտագործում է ոչ միայն որպես տրանսպորտային հետազոտությունների և աշխատանքի, այլ նաև բողոքի գործողություններ և խաղաղ պայքար իրականացնելու միջոց `մեծ ազդեցություն ունենալով greatԼՄ-ների վրա:

Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամ (WWF)

Կազմակերպության անվանումը իսպաներեն թարգմանվում է որպես Վայրի բնության համաշխարհային ֆոնդ, բայց օգտագործվում է Համաշխարհային վայրի բնության ֆոնդ: Հիմնադրվել է 1961 թվականին:

Դա մոլորակի ամենամեծ բնապահպանական հասարակական կազմակերպությունն է: Այն գործում է ավելի քան 100 երկրներում ՝ շուրջ 5 միլիոն կամավորների միջոցով: Դրա կենտրոնակայանը գտնվում է Շվեյցարիայում:

Նրա աշխատանքային նպատակներն են հետազոտությունը, պահպանումը և շրջակա միջավայրի վերականգնումը, որոնք նա առաջարկում է մոլորակի կենսաբանական բազմազանության պահպանման, շրջակա միջավայրի ռեսուրսների կայուն օգտագործման խթանման և շրջակա միջավայրի աղտոտման և սպառման նվազեցման միջոցով: անհագ

Վայրի բնության համաշխարհային հիմնադրամը շատ կարևոր դեր է խաղացել մոլորակի վրա բնապահպանական խղճի զարգացման և համաշխարհային պահպանության շարժման մեջ:

Նրա գործընկերների թվում են `ՄԱԿ-ը (ՄԱԿ), Եվրոպական հանձնաժողովը, Համաշխարհային բանկը և Բնության պահպանության միջազգային միությունը (IUCN):

ՄԱԿ-ի բնապահպանական ծրագիր (UNEP)

ՄԱԿ-ի շրջակա միջավայրի ծրագիրը (UNEP) գլոբալ բնապահպանական քաղաքականության զարգացման մարմին է, որը գործում է ՄԱԿ-ի համակարգում, որն իրականացնում է կրթական գործառույթներ `գլոբալ կայուն զարգացման խթանման համար:

Երկար և ճանաչված պատմություն ունեցող UNEP- ի աշխատանքը բաղկացած է շրջակա միջավայրի պայմանների գնահատումից և դրանց միտումների կանխատեսումներից `տարածաշրջանային, ազգային և գլոբալ մակարդակներից, աշխատանքային գործիքների մշակումից և պահպանման գործողությունների խթանումից:

Համաշխարհային բնության կազմակերպություն (ԱՀԿ) կամ Համաշխարհային բնապահպանական կազմակերպություն

ԱՀԿ-ն միջազգային միջկառավարական կազմակերպություն է, որը դուրս է եկել շրջակա միջավայրի պաշտպանության բազմակողմ բանակցություններից և որի ձևավորումը գտնվում է մշակման փուլում: Դրա գործառույթներն են ՝ իրականացնել գործողություններ և օժանդակել շրջակա միջավայրի և կլիմայի պաշտպանությանը, համաշխարհային միջազգային մակարդակում:

Հիմնադրման նախաձեռնությունը ծագել է 2010 թ.-ին `Խաղաղ օվկիանոսի, Կարիբյան ավազանի և աֆրիկյան զարգացող երկրների կողմից, որոնք կազմում են կլիմայի փոփոխությունից առավել վտանգված երկրների խմբերը` երաշտների ավելացման և ծովի մակարդակի բարձրացման միջոցով:

Կազմակերպությունը սկսեց գործել 2012-ի հունիսին Բրազիլիայի Ռիո-դե-Janeանեյրո քաղաքում անցկացված ՄԱԿ-ի Համաժողովի ՝ Երկրի գագաթնաժողովում, բայց պաշտոնապես հիմնադրվեց 2014-ին ՝ Համաշխարհային պահպանության կազմակերպության պայմանագրի միջոցով, որտեղ երկրները Ստորագրողները դեռ պետք է վավերացնեն պայմանագիրը իրենց համապատասխան օրենսդրական մարմիններում:

ԱՀԿ-ն ղեկավարում է քարտուղարությունը և հարակից երկրներից կազմված անդամների ժողովը: Ակնկալվում է, որ այս կազմակերպությունը կդառնա առաջին միջկառավարական կազմակերպությունը, որը նվիրված է շրջակա միջավայրի պահպանությանը համաշխարհային մասշտաբով:

Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը և Ֆրանսիայի նախկին նախագահ Նիկոլա Սարկոզին առաջ մղեցին այս կազմակերպությունը Կլիմայի փոփոխության 15-րդ միջազգային համաժողովում, որն անցկացվեց 2009 թվականին Դանիայի Կոպենհագեն քաղաքում:

Բնության պահպանում (TNC)

TNC- ն միջազգային կազմակերպություն է, որը ֆինանսավորվում է պետական ​​և մասնավոր աղբյուրներից, որի աշխատանքը կենտրոնանում է կենսաբազմազանության և շրջակա միջավայրի պահպանման վրա: Այն հիմնադրվել է 1951 թվականին և գրասենյակներ ունի 35 երկրներում:

TNC- ն պետք է իր վարկը տա մոլորակի շուրջ 50 միլիոն հեկտար հողի և ծովային տարածքների պաշտպանության հաջող ներդրմանը ՝ պահպանության նորարարական մոտեցումների միջոցով:

Friends of Earth International կամ Friends of Earth միջազգային ցանց

Դա 74 երկրի շրջակա միջավայրի պաշտպանության կազմակերպությունների միջազգային ցանց է: Այն հիմնադրվել է 1969 թ.-ին `միջուկային զենքի մշակման դեմ պայքարող ակտիվիստների կողմից, որոնց հիմնական առաջնորդներն էին Ռոբերտ Անդերսոնը, Դոնալդ Այթկենը, Դեյվիդ Բրաուերը: Կազմակերպությունը կապված է Եվրոպական բնապահպանական բյուրոյի հետ:

«Երկրի բարեկամներ» ցանցի առաջարկած հիմնական նպատակը միջուկային զենքի օգտագործման վտանգների տարածումն է: Կազմակերպությունը գրասենյակ ունի Ամստերդամում, որտեղ առաջարկում է աջակցություն իրազեկման արշավներին:

Նյութը՝ wikipedia

Posted in Էկոլոգիա

Ինչեր կարելի է պատրաստել պլաստիկ շշերից

Տնային տնտեսության թափոնների ռացիոնալ օգտագործման միտումը Վերջերս Այն ավելի ու ավելի տարածված է դառնում, հատկապես պլաստիկ տարաների համար: Հյուրատետր Պլաստիկ շշեր Դուք կարող եք ձեր սեփական ձեռքերը դարձնել գրեթե ամբողջ երկրի ինտերիերը եւ ոչ միայն: Նման նյութի հիմնական առավելություններից մեկը երկար ծառայության կյանք է, բացի այդ, դա շատ առաձգական է: Մի մոռացեք, որ պլաստիկ շշերը մատչելի են նյութ, որը միշտ հասանելի է յուրաքանչյուր սեփականատիրոջ կամ տանտիրոջ մեջ:

Ցուցադրելով մի փոքր ֆանտազիա, պլաստիկ շշերը հեշտ է վերածել ծաղիկների կամ կծու կանաչի փոքր դեկորատիվ ամանների: Դուք կարող եք դրանք դարձնել հարթ կամ մանրացված գծի տակ դեմքի տեսքով: Նման ֆուրգոնները մեծապես կանդրադառնան տան պատշգամբում

:

Կա նաև այսպիսի տարբերակ,ավելի գեղեցիկ,որը ամառվա շունչ է տաիս։

Զարդեր պահելու դարակներ

4998386

Սածիլների համար տնկարաններ

4998375

Կան նաև այլ տարբերակներ՝

4998392499839349983954998396499839749983984998401

Posted in Էկոլոգիա

Ինքնաստուգում

1․ Առաջին օգնություն սննդային թունավորումների ժամանակ։

Սննդային թունաորման ժամանակ առաջին օգնությունը , որը պետք է ցուցաբերել,  մեծ քանակությամբ  ջուր տալն է և փսխման առաջացումը: Բացի դա, պետք է խմել  ածուխ: Եթե գիտակցությունը տեղին չէ , անպայման պետք է դիմել բժշկի, որովհետև հայտնի չէ, թե ինչ է կատարվում հիվանդի հետ:

2․ ԳՄՈ-ի պարունակությունը սննդի մեջ, ո՞րն է ԳՄՈ-ն, ո՞ր կազմակերպությունն է ԱՄՆ-ում արտադրում ամենաշատ ԳՄՈ ապրանքները։

ԳՄՕ են համարվում այն ցանկացած միաբջիջ կամ բազմաբջիջ օրգանիզմները, որոնք ստացվել են դրա գենետիկական ապարատում մարդու միջամտությամբ առաջացած փոփոխության շնորհիվ:

ԳՄՕ-ն օգտագորխում են  մթերքի տեսակը փոխելու, բերքատվությունն ավելացնելու, տեսքն ավելի կատարյալ դարձնելու համար։Ավելի շատ ԳՄՕ-ն տարածված է արտսահմանում(ԱՄՆ-ում)։ԳՄՕ կա`կոլայի,չիփսերի,առագ սննդի,նրբերշիկի և այլն։

2․ԱՄՆում ավելի շատ արտադրում է ԳՄՕարագ սննդի կետերը դրանցից մեկն է՝KFC-Ն

3․ Հայաստանի Հանրապետության արգելոցները և արգելավայրերը։

  • Արջատխլենու
  • Արագածի ալպյան
  • Բողաքարի
  • Գանձարարի
  • Գետիկի
  • Եղեգնաձորի
  • Որդան կարմիր
  • Խոր վիրապ

4․ Էկոլոգիական հետքը ի՞նչ է, ինչպե՞ս է որոշվում։

5․ ՀՀ խոտաբույսերը, դեղաբույսերը։

Երիցուկ

Ռեհան

Ուրց

Դաղձը

Տատրակը

Posted in Էկոլոգիա

Գերմանիա

1. Գերմանիա – 56.1%
2016 թվականից ի վեր Գերմանիան ունեցել է աշխարհում վերամշակման ամենաբարձր ցուցանիշը. Անցյալ տարի իր արտադրած ամբողջ թափոնների 56.1% -ը վերամշակվել է: 1990 թ.-ին Գերմանիան փաթեթավորման աուդիտ անցկացրեց ՝ օգնելու վնասազերծել աղբավայրի խնդիրների հավանական աճը: Դա կանխելու համար, Քաղաքականություն մշակողները արտադրողներին պատասխանատու են դարձրել իրենց կողմից մշակված փաթեթավորման թափոնների համար: Լավագույն վերամշակման երկրները 2016 թվականից ի վեր Գերմանիան վերամշակման աշխարհի առաջատար երկիրն է (Վարկ ՝ Pixabay) Արտադրողների կողմից դրան արձագանքեցին ստեղծել «Կանաչ կետը» ՝ առաջին անգամ մենամարտի վերամշակումը Աշխարհում տնային տնտեսություններից և ձեռնարկություններից թափոններ հավաքելու համակարգ: Այն ֆինանսավորվում է արդյունաբերության կողմից, և թափոնների ծախսերը կախված են ընկերությունների կողմից արտադրվող ապրանքի քաշից, հետևաբար, որքան թեթեւ է, այնքան քիչ գումար է վճարվում արտադրողների կողմից: Այս համագործակցությունը հանգեցրել է նրան, որ վերամշակման մակարդակը Գերմանիայում աճել է 3% -ից 1991 թ.-ին `56.1%: 2019-ի հունվարին երկիրը մտցրեց գերմանական փաթեթավորման մասին օրենքը: Օրենսդրության հիմնական նպատակն է կանխել կամ նվազեցնել փաթեթավորման թափոնների ազդեցությունը շրջակա միջավայրի վրա, ինչպես նաև մանրածախ առևտրին ավելի պատասխանատու դարձնել էկոլոգիապես մաքուր արտադրանքի օգտագործումը խթանելու համար: Որպես Եվրամիության անդամ ՝ Գերմանիան նաև մասնակցում է շրջանառու տնտեսության գործողությունների ծրագրում, որի նպատակն է կայուն դարձնել ապրանքների նորմը: Կանոնները նաև սահմանափակում են միանգամյա օգտագործման ապրանքները և արգելում են առևտրի բլոկում չիրացված տևական ապրանքների ոչնչացումը:

Posted in Էկոլոգիա

Նուբարաշենի աղբահանության հիմնախնդիրը

Նուբարաշենի աղբանոց․ ֆոտոշարք — Տաթև Հովսեփյան

Մեզ քաջ ծանոթ է Նուբարարաշենի աղբանոցի մասին: Նուբարաշենը աղբահանության բավականին լուրջ խնդիր ունի, քանի որ այնտեղ շատ կուտակված աղբ կա: Դա նրնից է որ մարդիկ չեն տեսակավորել աղբը:Եթե մարդիկ սկսեն աղբը տեղաորել ավելի հեշտ կլինի այն վերամշակել:դրա հետ մեկ տեղ կարելի է բացել ևս մեկ գործարան՝աղբամշակման գործարան:Կարելի է վարվել Գերմանիաի նման մարդիկ հավաքեն պլաստիկ շշեր տան հատւկ տեղեր որոնք մարդկանց դրանց դիմաց գումար կտան:

Posted in Էկոլոգիա

Ռեհանն

Ռեհանն օգտագործվել է դեռ հնագույն ժամանակներում և ունի զարմանալի հատկություններ և առավելություններ օրգանիզմի համար: Այն պարունակում է նաև սնուցող նյութեր, և դա է պատճառը, որ որոշ ազգերի մշակույթներում այն անվանվում է «սուրբ բույս»: Այս բույսի փարթամ տերևները և նրա սերմերը հայտնի են իրենց հզոր բուժիչ հատկություններով: Աճում է տաք երկրներում և ունի ավելի, քան 60 տեսակ:Թարմ ռեհանը հիանալի բույր ունի: Մեծ քանակությամբ K վիտամին է պարունակում, ինչը շատ կարևոր է արյան մակարդելիության համար: Ձեր օրգանիզմը պաշտպանված է, քանի որ այն կարող է չեզոքացնել վտանգավոր քիմիական նյութերի ու կանցերոգենների ազդեցությունը:Վերջերս կատարված հետազոտությունները ցույց տվեցին, որ ռեհանը նաև հզոր հակամիկրոբային պարունակություն ունի, իսկ սխտորի համադրությամբ դառնում է էլ ավելի զորեղ հակաբիոտիկային խառնուրդ:Ռեհան օգտագործողների մոտ  նվազում է սիրտ-անոթային հիվանդությունների ռիսկը, քանզի այն անոթները մաքրում է վատ խոլեստերինից: Գլխացավերը, դիարեան, փորկապութ

Բաղադրիչներ՝

  • կանաչ ռեհան – 100գր
  • նեխուրի ցողուններ – 150գր
  • կանախ սոխ (պրաս) – 200գր
  • մատղաշ դդմիկ – 500գր
  • սխտոր – 3 պճեղ
  • ձիթայուղ – 2 ճաշի գդալ
  • կիտրոն – մեկ քառորդ
  • ջուր կամ բանջարեղենային արգանակ – 1 լիտր
  • ծովի աղ, սպիտակ պղպեղ՝ ըստ ճաշակի

Պատրաստման եղանակը

Կտրատված սոխն ու նեխուրի ցողունները շոգեխաշել մինչև փափկելը: Ավելացնել խորանարդաձև կտրատած դդմիկը, տաքացնել և վրան ջուր ավելացնել: Եփել մարմանդ կրակի վրա 10 րոպե: Վերցնել կրակից, ավելացնել կանաչ ռեհանի տերևներ, սխտոր, կիտրոնի հյութ, աղ, պղպեղ և բլենդերով հարել:

Posted in Էկոլոգիա

ՀԱՅԿԱԿԱՆ ՈՍԿՈՒ ԳԻՆԸ. ՀԱՐՑԱՇԱՐ

1. Ոսկին դուրս բերելով, բնությանը ինչպիսի՞ վնասներ են հասցնում

Ոսկին դուրս բերելով, բնությունը աղտոտվում է:

2. Տուժու՞մ է արդյոք Սևանը այդ ամենի պատճառով

Այո, Սևանը շատ է տուժում այդ ամենի պատճառով, քանի որ ոսկին դուրս բերելուց, ամբողջ սևահողերը, կեղտաջրերը, գնում և թափվում են Սևանա լիճը:

3. Ինչպե՞ս են այդ թունավոր նյութերը հայտնվում ջրում

Ոսկին դուրս բերելով, այդ թունավոր նյութերը գնում, թափվում են ջուրը:

4. Ովքե՞ր են Geopromining- ի բաժնետերերը, արդյոք հնարավոր է բացահայտել նրանց ինքնությունը

Նրանց ինքնության մասին տեղեկություններ չեն հրապարակվում:

5. Որտե՞ղ է գտնվում Շահումյանի ոսկի- բազմամետաղային հանքավայրը

Շահումյանի ոսկի- բազմամետաղային հանքավայրը գտնվում է Հայաստանի հարավային մասում ՝ Սյունիքում, Կապան քաղաքի մոտ:

6. Ում՞ էր պատկանում Մղարթի բաց հանքավայրը

Մղարթի բաց հանքավայրը պատկանում էր Մղարթի վարչական ղեկավարին ՝ Ավագ Մուսինյանին:

7. Ինչպիսի՞ հիմնախնդիր ունի Մղարթ գյուղը

Մղարթ գյուղում շատ մեծ է ջրի խնդիրը: Գյուղում մաքուր խմելու ջուր չկա:

8. Ընդհանուր հաշվով քանի՞ հատ չգործող հանքավայրեր կան

Ընդհանուր հաշվով կան 10 հատ չգործող հանքավայրեր:

9. Լոռու մարզում քանի՞սն են չգործող։ Թվարկե՛ք

Լոռու մարզում 3 չգործող հանքավայր կա:

10. Ինչպիսի՞ անօրինական գործունեություն են վարել Ազատեկի ոսկու հանքվայրում

Posted in Էկոլոգիա

Սևանի Էկոլոգիա

1.Ով թույլ չտվեց որ մարդիկ զբաղվենզբաղվեն ձնկորսությամբ և ինչու?

2.Իրավունք ունեին զինվորները գնտակահարել ձնկնորսներին?

3.Ինչու էին իջեցնում ջրի մակարդակը?

3.Ինչ եղավ երբ իջավ ջրի մակարդակը?

4.Սևանի ավազանում քանի տեսակի թռչուն կա ,և քանիս են գրանցված Կարմիր գրքում?

5.Ինչ միջոց օգտագորցին Սևանը փրկելու համար?

6․Քանի ջրասուզակ մաքրվեց Հայաստանում?

https://www.youtube.com/watch?v=crvA7M-YWAY

 

Posted in Էկոլոգիա

Հրաբուխ

Հրաբուխները ժայթքում են Երկրի ընդերքից, երբ ապարներն այնտեղ խիստ տաքանում են և փոխակերպվում գազերով հագեցած մեծ ճնշման հրահեղուկ զանգվածի՝ մագմայի։ Մագման երկրի խորքից մեծ ուժով ճնշում է գործադրում երկրակեղևի վրա և, համեմատաբար անկայուն տեղամասերում ճեղքելով այն, արտահոսում է մակերևույթ։ Դուրս ժայթքած մագման սառչում է, գազազրկվում և վերածվում լավայի: Եթե հրաբխալեռը նախքան ժայթքելը պատված է լինում ձյունով ու սառույցով, ապա շիկացած լավան հալեցնում է դրանք և ջուրը խառնվելով մոխրին, առաջանում է հզոր ցեխահոսքեր, որոնք մեծ արագությամբ տարածվում են լանջն ի վար:

Հրաբուխները լինում են երկուտեսակի՝

Գործող հրաբուխներ

Aa large.jpg

Մշտական կամ պարբերական ակտիվության հրաբուխները կոչվում են գործող հրաբուխներ։ Այժմ երկրի վրա կա ավելի քան 1300 գործող հրաբուխ։ Դրանց թվին են պատկանում երկրագնդի խոշորագույն և հատկապես ահարկու Ավաչինսկայա և Կլյուչևսկայա սոպկաները՝ ԿամչատկայումԷտնան ու Վեզուվը՝ ԻտալիայումՀեկլան և Էյաֆյաթլայոքուլը՝ ԻսլանդիայումՖուձիյաման՝ ՃապոնիայումՄերապին և Կրակատաուն՝ ԻնդոնեզիայումՊոպոկատեպետլ և Օրիսաբան՝ ՄեքսիկայումԿիլաուեան ու Մաունա Լոան՝ Հավայան կղզիներում և այլն։ Գործող հրաբուխներ կան ոչ միայն երկրի մակերևույթին, այլև օվկիանոսների ու ծովերի հատակին։ Դրանց ժայթքման ժամանակ օվկիանոսի ջրերը հրաբխի խառնարանի վրա սկսում է ալեկոծվել, եռալ ու փրփրել։ Ստորջրյա ժայթքումից առաջացած նյութերը կուտակվելով դուրս են գալիս ջրի մակերևույթ և գոյացնում կղզիներ, օրինակ՝ Կուրիլյան և Հավայան կղզիները Խաղաղ օվկիանոսում։

Գործող հրաբուխների տարածման շրջաններում հաճախ հանդիպում են պարբերաբար տաք ջուր և գոլորշի շատրվանող աղբյուրներ, որոնք կոչվում են գեյզերներ։

Չգործող հրաբուխներ

Այն հրաբուխները, որոնք չգործելով արդեն տևական ժամանակներ, պահպանում են իրենց ձևն ու կառուցվածքը, համարվում են «քնած» հրաբուխներ։ Դրանց թվին են պատկանում ԷլբրուսըԿազբեկըՄեծ ու Փոքր Մասիսները։

Posted in Էկոլոգիա

Երկրաշարժ

Իտալիայում երկրաշարժի զոհերի թիվը ժամ առ ժամ ավելանում է. հաղորդվում է  70-ից ավելի զոհերի մասին — Երկիր Մեդիա

Երկրաշարժ, ստորգետնյա ցնցում, որ տեղի է ունենում երկրակեղևի որոշակի զանգվածում կուտակված էներգիայի կտրուկ լիցքաթափման արդյունքում։Տարբեր ժամանակաշրջաններում երկրաշարժերի առաջացումը բացատրվել է տվյալ ժամանակներում ընդունված պատկերացումների համաձայն և հիմնականում կապվել է տարատեսակ կենդանիների շարժումների հետ։

Բնական երկրաշարժերը կապված են տարբեր պրոցեսների հետ։ Հայտնի են տեկտոնական շարժումներով պայմանավորված երկրաշարժեր, հրաբուխների հետ կապված երկրաշարժեր, երկրակեղևում կորստային խոռոչների փլուզման հետևանքով առաջացող երկրաշարժեր և այլն։

Տեխնածին երկրաշարժեր ասելով պետք է հասկանալ այնպիսի երկրաշարժ, որը կապված է մարդկային գործունեության հետ։ Օրինակ ռազմական կամ արդյունաբերական պայթյունների հետևանքով առաջացող ցնցումները կարող են «տրրիգեր» (շարժիչ ուժ) հանդիսանալ ուժեղ երկրաշարժի համար։ Կամ օրինակ մեծ ջրամբարի կառուցումը կարող է հանգեցնել տվյալ տարածքում սեյսմիկ ակտիվության բարձրացման։

Նշված բոլոր տիպի երկրաշարժերից Հայաստանի տարածքում առավել ուժեղ և առավել տարածված են տեկտոնական երկրաշարժերը։

Երկրաշարժերը ըստ կանխատեսելիության կարելի է բաժանել նույնպես երկու խմբի.

  • Կանխատեսելի երկրաշարժեր
  • Անկանխատեսելի երկրաշարժեր

Ընդհանրապես երկրաշարժերի կանխատեսում ասելով պետք է նկատի ունենալ նրա տեղի, ուժգնության և ժամանակի հավանականային բնութագրերը։ Կանխատեսելի համարվում են այն երկրաշարժերը, որոնք իրենց «ստեղծման» փուլում թույլ են տալիս գրանցել տարատեսակ նախանշաններ։ Երկրաշարժերի նախանշաններից են համարվում՝ ստորգետնյա ջրերի մակարդակի փոփոխությունները, երկրամագնիսական դաշտի փոփոխությունները, ռադոն գազի անոմալ փոփոխությունները և այլն։ Անկանխատեսելի են համարվում առանց որևէ նախանշանների գրանցվող երկրաշարժերը։

Երկրաշարժից պաշտպանվելու կանոններն են ՝

Եթե երկրաշարժի ժամանակ շենքում եք ՝

1. Եթե բարձրահարկ շենքի 1- ին կամ 2- րդ հարկերում եք, աշխատեք անհապաղ դուրս գալ շենքից, հեռացեք դեպի բաց տարածություն:

2. Եթե գտնվում եք 3-րդ կամ ավելի բարձր հարկերում, շենքից դուրս մի’ եկեք. աստիճաններն ու սանդղավանդակները խցանված կլինեն խուճապահար մարդկանցով, վերելակները կարող են անջատվել ամեն պահի: Բացի դրանից ՝ սովորաբար առաջին հերթին փլվում են աստիճաններն ու սանդղավանդակները :

3.  Կարելի է կանգնել շենքի միջին մասի հիմնական կրող պատերի, նրանցով կազմված անկյունների, այդ իսկ պատերում դռան բացվածքների և հենասյուների մոտ’ գլխավերևում պահելով աթոռ, պայուսակ կամ այլ իր’ վերևից թափվող ծեփակտորներից պաշտպանվելու համար: Կարելի է նաև մտնել տարածքում գտնվող մահճակալի կամ սեղանի տակ:

4. Պատուհաններից և շենքի արտաքին պատերից հեռու մնացեք’ փշրվող առարկաներից չվնասվելու համար. դրանք առաջինն են փլվում:

5. Զգուշացեք ծանր ու մեծածավալ առարկաներից’ պահարաններից, սառնարաններից, որոնք կարող են տեղաշարժվել և շրջվել:

6. Ցնցումների ավարտից հետո փորձեք դուրս գալ շենքից’ նախապես որոշված ճանապարհով: է) Շենքից դուրս գալիս զգուշացեք ընկնող բեկոր­ներից, կոտրատված ապակիներից, կտրված էլեկ- տրալարերից:

7. Փլուզումներից առաջացած փոշուց կարող եք շնչահեղձ լինել: Այդ իսկ պատճառով շնչելիս օգտագործեք թաշկինակ, գլխաշոր կամ հագուստից պոկված կտոր:

Եթե երկրաշարժի ժամանակ գտնվում եք փողոցում ՝

1. Հնարավորինս հեռացեք շենքից, կամուրջներից և էլեկտրասյուներից’ դեպի անվտանգ տարածություն:

2. Երբեք շենք չմտնեք այնտեղ գտնվողներին դուրս բերելու համար. դա շատ վտանգավոր է: Մնացե՛ք դրսում’ միաժամանակ փնտրելով նրանց օգնելու տարբերակներ:

Եթե արթնացել եք ստորգետնյա ցնցումներից ՝

1. Ոչ մի դեպքում չօգտվեք էլեկտրականությունից, չօգտագործեք լուցկի կամ գազայրիչ (գազատարը կարող է վնասված լինել): Օգտվեք միայն գրպանի լապտերից:

2. Հագնվելու համար ժամանակ մի’ վատնեք, արագ վերցրեք ամենաանհրաժեշտ իրերով պայուսակը, գործեք բաժնի նախորդ կետերում նշված կան­ոնների համաձայն: